Vraag jij je ook wel eens af hoe je paard zich nu eigenlijk voelt? Over het algemeen is de lichaamstaal van paarden voor de meeste eigenaren vrij goed te lezen, maar is er ook een objectieve manier om te meten wat de emotionele staat van je paard is? Dat is precies wat een groep wetenschappers van de University of Bern, de University of Edinburgh en de University of Maryland wilden weten. Met behulp van foto’s van de ogen van paarden die aan plezierige en stressvolle omstandigheden werden blootgesteld, probeerden de onderzoekers uit te vinden of de oogrimpels van deze paarden gebruikt konden worden om te bepalen of het paard positieve of negatieve emoties ervaart. De wetenschappers testten verschillende manieren om de verandering in oogrimpels van de paarden op te meten, en vonden daarbij dat de plezierige of onplezierige condities invloed hadden op één van deze metingen, namelijk de hoek tussen de lijn door de oogbal en de hoogste oogrimpel.
Plezierige en stressvolle omstandigheden
De plezierige omstandigheden waar de paarden aan bloot werden gesteld waren ‘grooming’, waarbij het paard zacht gemasseerd werd, en voedsel anticipatie. Uit eerder onderzoek is gebleken dat het verzorgen van paarden door middel van massage de hartslag verlaagde en dus waarschijnlijk positief wordt ervaren door de meeste paarden. Bij voedsel anticipatie wordt een bepaald voorwerp verbonden met een beloning. Wanneer het paard geleerd heeft dat er een beloning in het verschiet is als het voorwerp wordt getoond, zou dit het paard, in afwachting van zijn beloning, positief motiveren. Voor de negatieve, of stressvolle omstandigheden werden voedselcompetitie en het zwaaien met een plastic zak gebruikt. Bij de voedselcompetitie omstandigheden moest het paard wachten op zijn voer terwijl andere paarden werden gevoerd, de paarden waren daardoor zichtbaar geirriteerd. Het zwaaien met de plastic zak bleek bij vorige experimenten een goede manier om op een niet te dieronvriendelijke manier angst op te wekken bij paarden. De negatieve of positieve omstandigheden duurden een minuut, gevolgd door een minuut in normale omstandigheden als controle.
Paardenogen beoordelen
Gedurende deze twee minuten maakte het team foto’s van de ogen van het paard die vervolgens werden beoordeeld door andere onderzoekers. Deze keken onder andere naar de impressie van het oog, de vorm van het ooglid, de ‘duidelijkheid’ van de rimpels, de hoeveelheid rimpels en de aanwezigheid van oogwit. Een andere, objectiever te meten maat was de hoek tussen de lijn door de oogbal en de hoogste rimpel. Deze hoek was de enige meting die beinvloed werd door de verschillende omstandigheden, de hoek werd minder tijdens het ‘verzorgen’ van het paard, en nam toe bij de voedselcompetitie. Voedsel anticipatie en het zwaaien met de plastic zak hadden er echter geen invloed op.
Waarom deze twee situaties geen invloed hadden op de ogen van het paard moet nog onderzocht worden. Het is volgens de onderzoekers echter mogelijk dat niet alle positieve of negatieve omstandigheden door de paarden hetzelfde worden ervaren en dat een bepaalde emotionele staat meer invloed heeft op de oogrimpels dan alleen blijdschap of stress. Daarbij is het moeilijk om omstandigheden te creeren waarvan de onderzoekers zeker weten dat deze de beoogde emoties opwekken, er was tot nu toe nog geen eenvoudige en betrouwbare methode om bepaalde emoties bij het paard te meten.
Gezichtsexpressie bij dieren
Bij verschillende andere dieren hebben onderzoekers een methode ontwikkeld om uit bepaalde kenmerken van gezichtsuitdrukkingen te bepalen of deze dieren pijn of stress ervaren. Zo’n systeem om gezichtsuitdrukkingen te beoordelen heet Facial Action Coding System, deze beschrijven alle mogelijke bewegingen van de spieren in het ‘gezicht’ van deze dieren. Deze FACS zijn ontwikkeld voor onder andere honden, apen, paarden en mensen.
Bij paarden was er echter nog geen poging gedaan om dit systeem te linken aan bepaalde emoties. Dit onderzoek laat zien dat dit wel mogelijk kan zijn, en bepaalde kenmerken van gezichtsuitdrukkingen gebruikt kunnen worden voor het bepalen van de emotionele staat van paarden. Voor het dierenwelzijn is het een grote vooruitgang als we objectief kunnen bepalen hoe een dier zich voelt, dit onderzoek is een goede stap naar een systeem om dit te kunnen doen.
Bron van het artikel: PloS ONE
Journal Referenties: Hintze S, Smith S, Patt A, Bachmann I, Würbel H (2016) Are Eyes a Mirror of the Soul? What Eye Wrinkles Reveal about a Horse’s Emotional State. PLoS ONE 11(10): e0164017. doi:10.1371/journal.pone.0164017
