De meeste mensen beginnen met een paard dat al volledig opgeleid is, omdat het simpelweg leuker en makkelijker is om goed te leren rijden op een paard dat weet hoe alles werkt. Een goed ingereden, braaf paard komt meestal echter met een flink prijskaartje.
Als je al wat ervaring hebt, of de uitdaging leuk vindt, kan het voordeliger en leuker zijn om een jong groen paard te kopen. Veel ruiters vragen zich af hoeveel ervaring je nodig hebt om zelf een paard in te rijden, en wanneer je dit beter door een ervaren ruiter kunt laten doen.
In dit artikel probeer ik daar wat meer informatie en mijn eigen visie op te geven. De meningen hierover zijn behoorlijk verdeeld, en het is uiteindelijk aan jezelf om te beoordelen of je genoeg ervaring hebt om een groen paard goed op te leiden.
Voordelen van zelf zadelmak maken
Eerst beginnen we met een paar voordelen en nadelen van het zelf zadelmak maken van je paard. Als je deze weet, kun je beter een afweging maken of het voor jou de moeite waard is om zelf je paard in te rijden.
Bepaal je eigen tempo
Een groot voordeel van zelf beleren, is dat je zelf het tempo kunt bepalen. Bij een trainingsstal zal je paard meestal zo snel mogelijk opgeleid worden, tijd is nu eenmaal geld. Dit is natuurlijk niet altijd het geval, maar hoe meer tijd er voor het beleren van je paard uitgetrokken wordt, hoe meer je betaald.
Je kent je paard zelf het beste, en weet dus meestal ook het beste wanneer het tijd is om een stapje verder te gaan in de training. Als je je paard op een vriendelijke, geduldige manier beleert kun je meestal veel stress vermijden. Hier is wel wat ervaring en inzicht voor nodig.
Als je alle tijd van de wereld hebt, is het helemaal niet raar om een half jaar uit te trekken voor het stap voor stap inrijden van je paard. Dit geeft jezelf én je paard meer vertrouwen.
Bouw een band op
De voorbereiding op het zadelmak maken en het zadelmak maken zelf is een waardevolle tijd voor jou en je paard. Je paard leert jou te vertrouwen, en jij leert je paard beter kennen.
Na de voorbereidingen op de grond en het wennen aan het zadel en hoofdstel begin je al een beter gevoel te krijgen voor het karakter van je paard. Kijkt hij nergens van op of moet je beter je best doen om hem gerust te stellen? Welke dingen zorgen voor problemen en hoe kan je daaraan werken voordat je erop gaat zitten?
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van de vele dingen die je met je paard kan doen om wederzijds vertrouwen op te bouwen. Sommige paarden zijn heel makkelijk en accepteren alles zonder problemen, maar bij anderen zul je wat meer moeite moeten doen.
Leer alles aan zoals jij het wil
Je paard zelf beleren kan in je voordeel werken als je weet waar je mee bezig bent, en als je weet wat je wil bereiken. Dit is het moment om je paard vanaf het begin netjes voor je been te maken, stil te laten staan bij het opstappen of andere goede manieren aan te leren.
Over het algemeen zal een goede paardentrainer hier ook aandacht aan besteden, maar je kunt alles helemaal naar je eigen hand zetten als je het zelf doet. En zoals hierboven gezegd, kun je er oneindig lang de tijd voor nemen.
Nadelen van zelf zadelmak maken
Leer per ongeluk verkeerde dingen aan
De meeste nadelen van het zelf zadelmak maken zijn vooral van toepassing als je dit zelf nog nooit eerder hebt gedaan of over het algemeen weinig ervaring hebt. Als je altijd op een goed opgeleid paard hebt gereden, is een paard inrijden hele andere koek.
Dingen die je zelf als logisch ervaart, zijn dat ineens niet meer. Zo snapt een groen paard niet wat hij moet doen met de druk van je benen, en ook het stuur is niet automatisch geinstalleerd.
Als je niet weet hoe je om moet gaan met een onervaren paard, en per ongeluk in de chaotische training die volgt verkeerde dingen aanleert, kan dit heel vervelend zijn. Ook als je wel veel ervaring hebt, kan het in je voordeel werken om regelmatig lessen te nemen om te voorkomen dat er verkeerde gewoonten insluipen.
Altijd iemand mee
Een paard in je eentje beleren is niet alleen onhandig, het is een heel erg slecht idee. Er is altijd iemand op de grond nodig om het paard en jezelf te begeleiden. Daarnaast zit een ongeluk in een klein hoekje, en zeker bij het inrijden van een paard moet er iemand aanwezig zijn om eventueel de hulpdiensten in te schakelen als je dat zelf niet kunt.
Op een pensionstal is er natuurlijk altijd wel iemand die met je mee wil kijken, maar het is het beste als de persoon op de grond ook ervaring heeft. Dit helpt als je een paniekerig paard moet kalmeren, of als er zich een situatie voordoet die snel en slim handelen vereist.
Soms besluit een paard helemaal niet mee te werken
Dit is een van de grootste nachtmerries van elke paardeneigenaar. Alles lijkt goed te gaan, tot je daadwerkelijk de stap maakt op het paard te gaan zitten. Ineens slaat de paniek toe, en je paard vliegt er als een volleerd rodeopaard vandoor.
Er zijn maar weinig mensen die een goede rodeoronde uit kunnen zitten zonder problemen. Zelfs met veel ervaring kan dit een hele uitdaging zijn, het is namelijk normaal gezien niet iets dat je elke dag doet. Het uitzitten en kalmeren van zo’n paard vereist hele andere vaardigheden dan netjes een M dressuurproef rijden.
Vaak is dit gedrag het resultaat van een slechte voorbereiding, slecht passend tuig of pijn bij het paard. Er zijn echter ook intelligente paarden met een hoog temperament die gewoon een moeilijker karakter hebben. Als zo’n paard ontdekt dat hij de optie heeft niet mee te werken door je er gewoon vanaf te gooien, dan is het hek vaak van de dam.
Het is natuurlijk altijd de bedoeling dat je eerst uitvogelt wat het probleem veroorzaakt, voordat je verder gaat met de training. Een goede paardentrainer
Wat moet je kunnen om een paard te beleren?
Een veelgestelde vraag: wanneer ben je ervaren genoeg om een paard of pony in te rijden? Dit hangt helemaal af van je eigen vaardigheden. Je hoeft geen Z-dressuur ruiter te zijn om een paard correct zadelmak te kunnen maken.
Er zijn zelfs genoeg goede paardentrainers die nog nooit een wedstrijd in een hoge klasse hebben gewonnen. En er zijn hoog geschoolde ruiters die niet de moed hebben om zelf een paard in te rijden. Voor het inrijden van een paard zijn namelijk andere vaardigheden nodig dan voor het rijden van nette proefjes in een bak.
Maar wat moet je nu eigenlijk kunnen om een paard goed in te rijden?
Basishulpen
Ten eerste moet je de basishulpen goed onder de knie hebben, en begrijpen dat een paard je teugelhulpen, gewichtshulpen en beenhulpen niet direct snapt. Je weet hoe je met je gewicht en beenhulpen je paard kan begeleiden en je weet hoe je met behulp van iemand op de grond je paard kan leren deze hulpen te begrijpen.
Stille, onafhankelijke zit
Een stille, onafhankelijke zit is enorm belangrijk als je een paard in wil rijden. Als je bij elke sprint voorwaarts of zijwaarts aan de teugels hangt, je evenwicht verliest of met je benen gaat knijpen, zal je paard in de war, en vaak zelfs in paniek raken. Een jong paard heeft zelf nog moeite met zijn evenwicht, en jij zult hem zoveel mogelijk moeten helpen met een evenwichtige, stille, onafhankelijke rijstijl.
Consequentie
Mensen en dieren raken in de war als ze de ene keer iets wel, en de andere keer weer niet mogen. Je moet dus goed consequent kunnen zijn. Als je paard stil moet staan bij het opstappen, moet je ervaar zorgen dat hij elke keer stilstaat bij het opstappen. Nadat je paard geleerd heeft wat been en teugelhulpen zijn, is het natuurlijk ook handig om ervoor te zorgen dat je paard deze niet negeert door consequent te zijn.
Consequent rijden betekent ook regelmatig rijden. Als je wil dat je paard vorderingen maakt, moet je niet te veel trainen maar ook zeker niet te weinig. Op een gegeven moment is het de bedoeling dat je paard spieren opbouwt om je zo beter te kunnen dragen.
Rij je maar sporadisch op je paard? Opzich is dit geen probleem, maar verwacht niet dat je paard vlekkeloos alles wat je van hem vraagt kan doen, en rijd ook zeker niet te lang.
Snel handelen en geen angst
Ben je een wat voorzichtiger type en reageer je wat traag als je paard iets onverwachts doet? Waarschijnlijk is het dan beter om je paard door iemand anders in te laten rijden, afhankelijk van het karakter van je paard.
Elk jonge paard, hoe braaf ook, zal eens ergens van schrikken, een hulp niet begrijpen of ergens overdreven op reageren. Je moet dan rustig kunnen blijven, en niet in paniek verkrampen, waardoor je de situatie verergert.
Sowieso zal onzekerheid je zeker niet helpen bij het inrijden van een paard. Je moet rust uit kunnen stralen, en zelfverzekerd kunnen rijden, ook als het voelt alsof je op een ongeleid projectiel zit. Teveel spanning, vaak geuit door teveel druk in de mond en knijpende benen, kan voor gevaarlijke situaties zorgen. Je zult niet de eerste zijn die een paard op deze manier staken en steigeren aanleert.
Je begrijpt hoe je een paard recht moet richten
Rechtrichten is eigenlijk heel simpel gezegd je paard zo trainen dat zijn linker en rechterkant even sterk zijn. Misschien denk je dat dit in een later stadium pas van toepassing is, maar dat klopt niet.
Elk paard is van nature wat scheef, en dit maakt het buigen om de linker of rechterhand voor het paard moeilijker. Het is belangrijk dat je dit begrijpt en dat je snapt hoe je hier vanaf het begin rekening mee kunt houden.
Begin de eerste galop bijvoorbeeld op de makkelijke kant van je paard en zorg ervoor dat je paard op beide kanten sterk is voordat je moeilijke dingen vraagt. Luister naar je paard en maak hem sterker voordat je een oefening probeert die protest opleverde.
Sommige paarden vinden galop bijvoorbeeld echt moeilijk. Als je dit merkt kun je je paard eerst in stap en draf recht en voor het been maken. Je zult merken dat je paard daarna veel makkelijker aan kan springen! Je voorkomt hiermee dat je paard de gewoonte aanleert om bijvoorbeeld te bokken voordat hij aanspringt, of constant in de verkeerde galop aanspringt.
Je voorkomt hiermee ook blessures. Vergelijk het met de sportschool; je begint zelf ook niet met 20 kilo gewicht als je er nog geen 5 op kan tillen. Je bouwt het langzaam op, en als je merkt dat je te snel gaat dan doe je een stapje terug.
Hoeveel kost het om een paard zadelmak te laten maken?
De kosten voor inrijden of zadelmak maken zijn afhankelijk van de ervaring en kunde van de paardentrainer. Ook je eigen voorkeuren spelen hierbij een rol. Zo zijn er trainers die je paard in een paar dagen inrijden, en er zijn ruiters die er langer de tijd voor nemen.
Een groot deel van de prijs wordt bepaald door de naam van de trainer, voor een bekende, hooggeschoolde trainer die je paard klaar maakt voor een B proefje zul je meer betalen dan voor een onbekende trainer die alleen de basis aanleert.
Verder is de lengte van de training van belang voor de uiteindelijke prijs. Meestal moet je paard een week of zelfs een maand gestald worden bij de paardentrainer. Als je paard langer bij de trainingsstal verblijft, zal de prijs ook omhoog gaan.
Het inrijden van een paard kost gemiddeld 100 tot 250 euro per week. De uiteindelijke prijs is afhankelijk van de ervaring van de trainer en de duur van de training. Bij de ene ruiter duurt inrijden een week, terwijl een andere trainer hier een maand mee bezig kan zijn. Dit hangt af van je eigen voorkeur en tot welk niveau je paard opgeleid wordt.
